Autor : Anna Gumułka
2024-03-14 17:44
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) ma plan uporządkowania kwestii przyznawania świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji w czwartek ukazał się projekt ustawy w tej sprawie. Określa warunki nabywania prawa do tego świadczenia oraz zasady jego wypłaty.
W ocenie skutków regulacji można zapoznać się z symulacją wydatków na świadczenia dla stulatków w najbliższych latach. O ile w tym roku liczba osób, którym przysługuje takie świadczenie wynosi 2336, a wydatki na ten cel mają wynieść 87,2 mln zł, to w kolejnych latach te wskaźniki rosną. W 2025 r. świadczenie honorowe ma otrzymać 3906 stulatków i będzie ono kosztować ponad 219 mln zł, a w 2033 r. beneficjentów świadczenia będzie ponad 12 tys., a wydatki na świadczenie dla nich przekroczą 1 mld zł.
- Projekt ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia zawiera propozycje regulacji, które mają na celu unormowanie prawne wieloletniej tradycji szczególnego honorowania osób, które ukończyły 100 lat życia, w postaci przyznawania im świadczenia honorowego, finansowanego przez budżet państwa. Obecnie prezesi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), zgodnie z kilkudziesięcioletnią tradycją, przyznają świadczenie w drodze wyjątku osobom, które ukończyły 100 lat życia. W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie przepisów regulujących tę kwestię, które usankcjonują prawnie tę tradycję - czytamy w uzasadnieniu projektu.
Jak przypomina MRPiPO, świadczenia dla osób, które ukończyły 100 lat, przyznawane są w drodze wyjątku, na mocy decyzji podjętej przez Prezesa Rady Ministrów w 1972 r. Zasadność jej stosowania była potwierdzana przez kolejnych ministrów właściwych do spraw zabezpieczenia społecznego.
Na mocy tej decyzji Prezes ZUS przyznaje takie świadczenia nie tylko osobom pobierającym świadczenia z ZUS, ale również osobom uprawnionym do wojskowej lub policyjnej emerytury i renty inwalidzkiej, a wiec byłym żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej. Wypłata świadczenia realizowana jest przez odpowiedni organ emerytalny.
Do końca 1992 r. Prezes ZUS przyznawał też rolnikom świadczenia w drodze wyjątku dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 stycznia 1993 r. - na podstawie decyzji ówczesnego Ministra Rolnictwa uzgodnionej z Biurem Prawnym Kancelarii Prezesa Rady Ministrów - świadczenie to przyznaje i wypłaca Prezes KRUS.
Stulatkowi wszczepiono najnowocześniejszy rozrusznik serca
- Praktyka ta jest utrwalona i zgodna z oczekiwaniami społecznymi. W obecnych realiach konstytucyjnych zasady i tryb przyznawania świadczenia honorowego powinny być jednak uregulowane w ustawie, nie zaś - w akcie prawa wewnętrznego, podjętym kilkadziesiąt lat temu w innych realiach ustrojowych. Obowiązująca Konstytucja z jednej strony wskazuje bowiem wyraźnie, że zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty (art. 93 ust. 1 Konstytucji), z drugiej natomiast - że nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli (art. 93 ust. 2 Konstytucji). W rezultacie aktualnie istnieje istotna potrzeba, by prawo do świadczenia honorowego jako przysługujące jednostce prawo do świadczenia z zabezpieczenia społecznego, o którym rozstrzyga organ władzy publicznej, było wprost i wyraźnie - zarówno w aspekcie materialnoprawnym, jak i proceduralnym - uregulowane w ustawie - czytamy w uzasadnieniu projektu.
W projekcie proponuje się, aby prawo do świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia przysługiwało niezależnie od prawa do świadczenia emerytalno-rentowego lub do uposażenia wypłacanego sędziom i prokuratorom pozostającym w stanie spoczynku, a także uposażenia rodzinnego. Natomiast w razie zbiegu u jednej osoby prawa do więcej niż jednego świadczenia o charakterze emerytalno-rentowym, wypłacane byłoby tylko jedno świadczenie honorowe z tytułu ukończenia 100 lat życia. W takim przypadku, w razie zbiegu prawa do świadczeń, które są wypłacane przez dwa organy emerytalno-rentowe, decyzje w sprawie świadczenia honorowego z tytułu ukończenia 100 lat życia wydaje i świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Projektowana ustawa zakłada, że świadczenie honorowe przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, które ukończyły 100 lat życia, i które w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty świadczenia mają prawo do:
1) świadczeń, o których mowa w ustawie z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin
2) świadczeń z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, o których mowa w ustawie z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników
3) świadczeń, o których mowa w ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
4) świadczeń, o których mowa w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin
5) świadczeń, o których mowa w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin
6) uposażenia w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, o których mowa w przepisach ustawy z 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych
7) emerytur i rent, o których mowa w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
8) rent, o których mowa w ustawie z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
9) rent, o których mowa w ustawie z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych
w szczególnych okolicznościach
10) renty socjalnej, o której mowa w ustawie z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej
11) świadczenia, o którym mowa w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych
12) uposażenia w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
13) uposażenia w stanie spoczynku i uposażenia rodzinnego, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze
14) rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.
Z projektem ustawy o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia można zapoznać się na stronie RCL.
Polecamy także:
Konkurs na prezesa ABM trwa, minister Leszczyna zachęca do udziału
Konsultantów krajowych powołuje minister zdrowia, a nie wiceminister
Leki: lista najważniejszych zmian w refundacji od 1 kwietnia
Dziennikarka z blisko 25-letnim doświadczeniem. W latach 1999-2022 w PAP relacjonowała wydarzenia na Śląsku i w kraju, specjalizując się w tematyce zdrowotnej, społecznej, naukowej i kulturalnej. W 2004 była korespondentką PAP w Londynie. Kontakt: anna.gumulka@cowzdrowiu.pl