Na wzór świadczeń, które sprawdzają się w europejskich systemach ochrony zdrowia (m.in. w Wielkiej Brytanii, Belgii), środowisko farmaceutów wychodzi z inicjatywą uruchomienia usługi „Nowy lek”. Jak wskazują jej pomysłodawcy – głównym celem jest dostarczenie pacjentowi informacji na temat rozpoczynanej terapii oraz ocena stosowania się do zaleceń terapeutycznych i udzielenie wsparcia w realizacji tych zaleceń w pierwszym miesiącu przyjmowania nowego leku. 

Regularnie powtarzane wizyty, zaplanowane w krótkim odstępie czasu na początku terapii, mogą zmotywować pacjenta do rozpoczęcia farmakoterapii, a następnie regularnego stosowania nowego leku, zachęcić do wytrwania w terapii oraz uczynić go współodpowiedzialnym za własne zdrowie- wskazują w rozmowie z CowZdrowiu dr hab. n. farm. Magdalena Jasińska-Stroschein z Zakładu Biofarmacji, Katedry Biofarmacji, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i dr hab. n. farm. Mariola Drozd z Zakładu Nauk Humanistycznych i Medycyny Społecznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Ekspertki wyjaśniają, że przez nowy lek rozumiana jest nowa substancja czynna i/lub nowa postać leku (na przykład o modyfikowanym uwalnianiu) i/lub zmieniona droga podania preparatu. To, czy świadczenie będzie wdrożone w każdym przypadku będzie zależało od oceny farmaceuty.

„Nowy Lek” jest głównie usługą edukacyjną, której celem jest zwiększenie poziomu wiedzy i umiejętności pacjentów w zakresie terapii lekiem, zwłaszcza w sytuacjach kiedy pojawiają się obawy przed wystąpieniem działań niepożądanych, problemy ze stosowaniem nowej postaci leku (iniekcje, inhalacje), przestrzeganiem uciążliwych schematów dawkowania, czy chęć rezygnacji z dalszej terapii – paradoksalnie wskutek braku odczuwania objawów choroby czy poprawy stanu zdrowia podczas stosowania leku- wyjaśniają ekspertki.

Kto skorzysta z usługi „Nowy lek”?

Pomysłodawcy nowej usługi podkreślają, że będzie stanowiła wsparcie przede wszystkim dla pacjentów, którzy będą rozpoczynać terapię nowym lekiem i w perspektywie będą musieli ją prowadzić stale. Nasze rozmówczynie zwracają uwagę, że nawet blisko połowa Polaków boryka się długotrwałymi problemami zdrowotnymi lub chorobami przewlekłymi, a wśród najczęściej przepisywanych preparatów znajdują się leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym, astmie, POChP, czy cukrzycy. Jednocześnie zastrzegają, że lista chorób przewlekłych, które miałyby zostać objęte usługą jest otwarta i będzie mogła być oferowana zarówno pacjentom w chwili zdiagnozowania choroby, jak i tym, którzy kontynuują proces terapeutyczny.

Ekspertki NIA i PTFarm zastrzegają , że obecnie jedynym kryterium dostępu do usługi jest wiek (pełnoletność) i wspomniane już wcześniej rozpoczynanie terapii nowym lekiem- 

Trzy etapy do sukcesu

Opracowana przez ekspertów usługa ma być trzyetapową konsultacją farmaceutyczną. Obejmuje spotkanie wstępne – realizowane stacjonarnie oraz interwencyjne i kontrolne – możliwe do przeprowadzenia także za pomocą narzędzi teleinformatycznych. Pomiędzy poszczególnymi wizytami, powinien być zachowany minimum 7-dniowy odstęp czasowy. Decyzję o terminach spotkań podejmuje farmaceuta w zależności od częstości dawkowania nowego leku, ale też uwzględniając swoją i pacjenta dostępność. Ważne, aby usługa została wykonana nie później niż 30 dni od daty zrealizowania recepty. Szczegółowy algorytm postępowania z pacjentem jest dostępny dla farmaceutów na stronie Naczelnej Izby Aptekarskiej. Tam też zainteresowani farmaceuci znajdą dokumenty informacyjne o usłudze i formularze pozwalające na podejmowanie dokumentowanego świadczenia.

„Nowy lek” dla każdego farmaceuty

Zgodnie z zaleceniami Zespołu ds. Standaryzacji Opieki Farmaceutycznej NIA, usługę będą mogli realizować wszyscy farmaceuci i w przeciwieństwie do przeglądów lekowych, jak na razie nie będzie objęta programem pilotażu. Jednocześnie zespół ekspertów proponuje farmaceutom odbycie cyklu trzech szkoleń zakończonych dyplomem. Jednak odbycie szkoleń i dyplom nie są obligatoryjne do realizowania usługi.

- Nasz zespół przygotował propozycje formularzy i materiałów informacyjnych, z których farmaceuci mogą korzystać świadcząc usługę. Są to między innymi formularze świadomej zgody pacjenta/ opiekuna faktycznego pacjenta na udział w świadczeniu czy klauzula informacyjna w związku z przetwarzaniem danych, a także formularze dokumentujące poszczególne spotkania z pacjentem. Obecnie pracujemy także nad kolejnymi materiałami edukacyjnymi dla pacjentów - mówi dr hab. n. farm. Magdalena Jasińska- Stroschein

-  Proponowana dokumentacja zawiera także raport do lekarza - konsultowany ze środowiskiem lekarskim - to w przypadkach, gdy poza udzieleniem pacjentowi informacji odnośnie stosowania leku będzie jednak konieczne odesłanie go do lekarza. Należy dążyć do tego, aby taki kontakt z lekarzem można było realizować systemowo - np. poprzez IKP. Dałoby to możliwość także uzyskania od lekarza informacji zwrotnej - czy podjął modyfikację leczenia i co ona obejmowała- dodaje dr hab. n. farm. Mariola Drozd.

Celem: poprawa skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii

Ekspertki nie mają wątpliwości, że wszystkie działania podejmowane przez farmaceutę w ramach nowej usługi będą zmierzać do poprawy skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii, zwiększenia stopnia przestrzegania zaleceń terapeutycznych (adherence) i wiedzy pacjenta na temat jego nowego leku poprzez zaangażowania pacjenta w proces leczenia. 

- W konsekwencji usługa ma przyczynić się do zmniejszenia liczby przyjęć do szpitala z powodu działań niepożądanych, braku efektów terapii oraz do oszczędności finansowych dla systemu ochrony zdrowia oraz pacjenta. Wyniki badań klinicznych dedykowanych usłudze jak i doświadczenia z krajów, w których szeroko wkroczyła do aptek są bardzo obiecujące. Nie do przecenienia pozostaje jednak poczucie satysfakcji, że udało się pomóc konkretnemu pacjentowi prawidłowo rozpocząć nierzadko wieloletni proces terapii- podsumowują farmaceutki.

Kto pracował nad usługą "Nowy lek"?

Oto skład zespołu ds. standaryzacji opieki farmaceutycznej NIA i PTFarm, który przygotował zalecenia dotyczące postępowania z chrymi:

Dr n. farm. Magdalena Waszyk-Nowaczyk - Pracownia Farmacji Praktycznej Katedry i Zakładu Technologii Postaci Leku, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Mgr farm. Artur Jędra - Rada Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie, apteka ogólnodostępna, Warszawa

Dr hab. n. farm. Magdalena Jasińska-Stroschein, prof. uczelni - Zakład Biofarmacji, Katedra Biofarmacji, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Dr hab. n. farm. Mariola Drozd, Prof. Uczelni - Zakład Nauk Humanistycznych i Medycyny Społecznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Dr n. farm. Justyna Dymek - Zakład Farmacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków

Mgr farm. Agnieszka Stankiewicz - Rada Lubuskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej, apteka ogólnodostępna, Gorzów Wielkopolski

Mgr farm. Olga Sierpniowska - apteka szpitalna, Szczebrzeszyn

Polecamy również:
Leki: 15 lutego ważna dyskusja o nowelizacji ustawy refundacyjnej i PF

Opieka onkologiczna w Polsce. Raport OECD i KE nie pozostawia złudzeń