Autor : Agata Szczepańska
2023-07-17 16:37
Podstawowa opieka zdrowotna powinna przejąć na siebie ciężar opieki nad pacjentem z bólem – przekonuje minister zdrowia Adam Niedzielski. Jak podkreśla, walka z bólem wpisuje się w reformę opieki koordynowanej w POZ.
Minister zdrowia uczestniczył w posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów, który w poniedziałek (17 lipca) zorganizował debatę „Ścieżka pacjenta z bólem przewlekłym w Polsce”.
W swoim wystąpieniu mówił przede wszystkim o rozporządzeniu z dnia 6 lutego 2023 r. w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych. Podkreślał, że to bardzo ważny krok z punktu widzenia praw pacjentów, którzy mają prawo do leczenia bez bólu.
Placówki miały sześć miesięcy na dostosowanie się do nowych przepisów - to oznacza, że nowy standard powinien wkrótce powszechnie obowiązywać.
MZ wprowadza standard ambulatoryjnego leczenia bólu
- Ten aspekt praw pacjenta jest naprawdę bardzo ważny. W systemie opieki zdrowotnej jest wiele złych nawyków i przyzwyczajeń, i dotyczy to zarówno personelu medycznego, personelu niemedycznego, jak i - tutaj kamyczek do naszego ogródka - podejścia urzędniczego. Ale trzeba wykonywać systematyczne kroki, które nie tylko są rozwiązaniami formalnymi, ale zmieniają sposób myślenia o systemie. My nie tylko pomagamy pacjentom, którzy muszą walczyć codziennie z bólem, ale również zmieniamy pewną filozofię funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, ponieważ pokazujemy, że poszanowanie praw pacjenta, poszanowanie praw osób, które walczą z bólem, ma ogromne znaczenie i jest ważnym punktem rozliczenia, wokół którego budujemy kolejne rozwiązania – mówił Adam Niedzielski.
Przyznał, że kiedy zaczął zajmować się tym zagadnieniem, był zaskoczony, że cały czas funkcjonuje ono na obrzeżach systemu opieki zdrowotnej. Tymczasem, jak wskazywał, aż 27 proc. dorosłej populacji naszego kraju ma problem z bólem, który z wiekiem narasta - wśród seniorów powyżej 65. roku życia ponad połowa ma jakiś problem, który kwalifikuje się do leczenia przewlekłego bólu.
Jak podkreślił minister Niedzielski, ważnym elementem wspomnianego rozporządzenia było wprowadzanie standardów leczenia, a także formularz do opisywania bólu. - Podstawą rozwiązywania problemów jest chociażby mówienie jednym językiem, stąd wprowadzenie formularza, który w jednolity sposób będzie pomagał opisywać ból pacjenta, wymieniać się informacjami, bo leczenie bólu jest taką dziedziną dyscyplinarną, wymaga zaangażowania wielu typów specjalistów. To jest zespół, to który musi mieć wspólny język. Ten wspólny język zaczyna się od mówienia tymi samymi kategoriami o tym, co to oznacza, że boli, jaka jest skala, jak jest umiejscowiony ten ból – mówił minister.
Zwrócił uwagę, że te rozwiązania powinny być elementem opieki koordynowanej w podstawowej opiece zdrowotnej. – I to jest naprawdę jeden z głównych aktorów, który po naszej reformie powinien brać na siebie odpowiedzialność za prowadzenie pacjenta w duchu opieki koordynowanej – dodał.
Zaznaczył, że wyzwaniem na przyszłość są po pierwsze kompleksowe szkolenia dla lekarzy rodzinnych, po drugie – informatyzacja formularza.
- Kolejne wyzwanie, które z mojego punktu widzenia jest też bardzo ważne - kwestia czasu oczekiwania na poradę specjalistyczną. Nie ma żadnej czarodziejskiej różdżki, którą można zredukować kolejki z dnia na dzień. (…) W tej chwili mamy kolejkę mniej więcej 8 tys. osób rocznie czekających do specjalisty, obsługujemy niewiele powyżej 2 tys. – przyznał minister. Jego zdaniem model leczenia bólu w ramach opieki koordynowanej w POZ sprawi, że pacjent rzadziej będzie wymagał wizyty u specjalisty. - To rozwiązanie przyczynia się do zredukowania kolejek na poziomie, ponieważ przekazuje ciężar opieki poziom podstawowej opieki zdrowotnej – powiedział. I zaznaczył, że realizację tych rozwiązań należy monitorować i być może modyfikować w celu opracowania optymalnego modelu.
Kolejki do lekarzy znowu dłuższe. Raport Fundacji WHC
- Największym wyzwaniem to jest sprawne wdrożenie tego standardu – ocenił rzecznik praw pacjenta Bartłomiej Chmielowiec. - Oczywiście sukcesywnie, krok po kroku, a żeby to można było zrealizować, potrzebna jest edukacja. Ja ze swojej strony deklaruję, że po pierwsze będziemy informować pacjentów o przysługujących im prawach. (…) Pacjent, który dysponuje informacją, który wie o tym, że na wizytę trzeba się przygotować, jest najlepszym rzecznikiem swoich praw. (…) Więc z jednej strony informowanie i edukowanie pacjentów, przy wsparciu organizacji pacjenckich, z drugiej strony edukacja kierowana do placówek medycznych – zapowiedział rzecznik.
Zadeklarował, że jego biuro będzie również monitorować, jak ten standard jest zorganizowany. - W niedługim czasie podejmiemy pewne działania o charakterze systemowym, które pozwolą nam zebrać informacje, jak ten standard został wdrożony w poszczególnych placówkach opieki zdrowotnej – powiedział Bartłomiej Chmielowiec.
Minister podkreślał, że nowy standard wpisuje się w model opieki koordynowanej, ale to nie oznacza, że stosować go mają tylko placówki ją stosujące (jest ich wciąż stosunkowo niewiele). Rozporządzenie określa "wystandaryzowany schemat postępowania z pacjentem z dolegliwościami bólowymi, który będzie realizowany w całym zakresie świadczeń ambulatoryjnych". Również rzecznik praw pacjenta podkreślał, że nowy standard dotyczy wszystkich lekarzy i placówek, również komercyjnych.
Przypomnijmy, obowiązujące od 24 lutego br. rozporządzenie nakłada na personel medyczny obowiązek postępowania z pacjentem z dolegliwościami bólowymi według określonych zasad. Pierwszym elementem standardu jest ocena bólu przez wywiad lekarski i badania. Wywiad powinien koncentrować się na przyczynach i natężeniu bólu (z użyciem określonych rozporządzeniem skal), charakterze i okolicznościach jego występowania, dotychczasowym leczeniu, dolegliwościach wynikających z bólu oraz ich wpływie na jakość życia.
Do historii choroby pacjenta ma być dołączona karta oceny natężenia bólu. Jest to obligatoryjny element dokumentacji medycznej.
Wywiad z pacjentem ma być więc bardziej szczegółowy i odnotowany w dokumentacji medycznej. Wprowadzenie standardu pozwala monitorować skuteczność leczenia oraz ocenić stopień satysfakcji pacjenta z leczenia przeciwbólowego.
Leczenie w poradni leczenia bólu ma być stosowane w przypadku wyczerpania możliwości diagnostycznych i leczniczych pacjenta z bólem w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej albo w poradniach specjalistycznych, w sytuacji trudności w postawieniu właściwego rozpoznania, braku lub niewielkiej skuteczności dotychczasowego sposobu leczenia bólu, wskazania do zastosowania inwazyjnych metod leczenia jak również trudności w opanowaniu działań niepożądanych po zastosowanym leczeniu.
Polecamy także:
Aleksandra Tomaszek: Hospicjum to też życie
Leczenie cukrzycy i raka bez bólu? Przełomowe wyniki Biotts
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl