Autor : Agata Szczepańska
2024-04-23 12:15
16 maja o godz. 10 odbędzie się wysłuchanie publiczne w sprawie projektów dotyczących aborcji. Komisja nadzwyczajna powołana do ich rozpatrzenia przyjęła wniosek w tej sprawie.
We wtorek (23 kwietnia) odbyło się posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących prawa do przerywania ciąży. Dzień wcześniej przewodnicząca komisji Dorota Łoboda z KO zapowiadała, że przedmiotem dyskusji będzie m.in. wniosek o wysłuchanie publiczne. Mówiła jednak o 17 maja. Podczas komisji padła data 16 maja (czwartek).
- Po raz pierwszy od bardzo dawna projekty dotyczące legalne aborcji trafiły do prac Sejmu, trafiły do komisji. Zdajemy sobie sprawę, że te projekty są przez olbrzymią część społeczeństwa są bardzo wyczekiwane, budzą niezwykłe zainteresowanie, ale tez emocje społeczne. Chcemy, żeby strona społeczna uczestniczyła w procesie stanowienia prawa, dlatego też decydujemy dziś o tym, żeby umożliwić obywatelkom i obywatelom zabranie głosu podczas wysłuchania publicznego - podkreśliła Dorota Łoboda.
- Zgodnie z przepisami, każda organizacja, każda obywatelka i każdy obywatel będą mieli prawo zgłoszenia się. Informacja będzie na stronach sejmowych, proces będzie jasny i transparentny – dodała.
Posłanka Żaneta Cwalina-Śliwowska (Polska2050-TD) wnioskowała, by określić czas, jaki podczas wysłuchania przysługiwał będzie uczestniczącym w nim organizacjom. Postulowała też, by naprzemiennie zabierali głos zwolennicy i przeciwnicy liberalizacji przepisów.
Przewodnicząca komisji odpowiedziała, że na określenie tego rodzaju kwestii będzie czas, gdy zgłoszą się już chętni do udziału w wysłuchaniu - termin zgłoszeń upływa na 10 dni przed datą wysłuchania. Zaznaczyła też, że wiele kwestii proceduralnych uregulowanych jest odgórnie.
Przypominamy: W gabinecie lekarskim liczą się tylko poglądy pacjenta
W odpowiedzi na wniosek Joanny Borowiak z PiS, by przewodnicząca przedstawiła harmonogram prac komisji – by zasiadające w niej posłanki i posłowie nie dowiadywali się o tym z mediów – Dorota Łoboda poinformowała, że kolejne posiedzenie komisji odbędzie się po wysłuchaniu, jeszcze w maju. W mediach poinformowała, że jej celem jest "połączenie w jeden" wszystkich projektów dotyczących aborcji.
Cztery projekty ustaw w sprawie aborcji – każde ugrupowanie bowiem przygotowało własną propozycję, a Lewica nawet dwie – zostały po pierwszym czytaniu skierowane do prac w podkomisji.
Na poprzednim posiedzeniu Sejm nie zgodził się na odrzucenie poselskich projektów dotyczących aborcji. Wszystkie cztery zostały skierowane do dalszych prac w specjalnie powołanej do tego podkomisji. Jak mówił marszałek Hołownia, tak ustalili liderzy koalicji.
Przypomnijmy, Lewica zaproponowała dwie ustawy w sprawie aborcji. Chodzi o poselski projekt ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży (druk nr 177) oraz poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny (druk nr 176). Złożone w pierwszym dniu posiedzenia Sejmu nowej kadencji, zostały skierowane do pierwszego czytania dopiero pod koniec stycznia. Jeden z projektów dotyczy legalnego przeprowadzenia aborcji do 12. tygodnia ciąży, bez podania przyczyny, drugi, nowelizacja Kodeksu karnego - dekryminalizacji aborcji. Celem jest, by osoby pomagające w przerwaniu ciąży nie były pociągane do odpowiedzialności.
Projekt KO (druk nr 224) - poselski projekt ustawy o świadomym rodzicielstwie - trafił do sejmu 24 stycznia. Dopuszcza możliwość przerwania ciąży w okresie pierwszych 12 tygodni jej trwania, a po tym okresie - jeśli stanowi ona zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety, jeśli ciąża jest wynikiem czynu zabronionego, a także gdy istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia nieodwracalnych wad płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Jest w założeniach bardzo podobny do projektu Lewicy.
Projekt złożony przez Trzecią Drogę - poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (druk nr 223) - ma dopuścić możliwość przerywania ciąży zwłaszcza w sytuacji, kiedy zagraża ona w życiu i zdrowiu kobiety, czyli przywrócić stan prawny sprzed wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. Jest on najbardziej zachowawczy, ale w opinii TD jako jedyny miałby szansę na podpis prezydenta Andrzeja Dudy.
Przypomnijmy, obowiązujące w Polsce od 1993 r. przepisy antyaborcyjne zostały zmienione po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r. Wcześniej ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zwana kompromisem aborcyjnym, zezwalała na dokonanie aborcji także w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu. Tę przesłankę TK uznał za niekonstytucyjną, co wywołało falę protestów w całym kraju.
Przypominamy: Sejm: pierwsze posiedzenie komisji ds. aborcji
Wysłuchanie publiczne przeprowadza się zazwyczaj w przypadku ustaw budzących dużo emocji lub kontrowersji. Jest to procedura dająca możliwość wypowiedzenia się każdemu zainteresowanemu na temat danego projektu prawnego. Opiera się przede wszystkim na zasadzie jawności – wszystkie dokumenty związane z tą procedurą są jawne i udostępniane na stronach parlamentarnych oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.
Uchwała w sprawie przeprowadzenia wysłuchania publicznego podejmowana jest przez komisję, do której projekt został skierowany do rozpatrzenia, na pisemny wniosek złożony komisji przez posła.
Uchwała może zostać podjęta po zakończeniu pierwszego czytania projektu, a przed rozpoczęciem jego szczegółowego rozpatrywania.
Uchwała o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego zawiera m.in. datę i godzinę przeprowadzenia wysłuchania publicznego i podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu, co najmniej na 14 dni przed dniem wysłuchania publicznego.
Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym mają podmioty, które zgłosiły do Sejmu, co najmniej na 10 dni przed dniem wysłuchania publicznego, zainteresowanie pracami nad projektem. Zgłoszenie takie wnosi się do Marszałka Sejmu na urzędowym formularzu. Ono również jest udostępniane w Systemie Informacyjnym Sejmu, z wyjątkiem adresu osoby fizycznej.
W zgłoszeniu podaje się:
1) imię (imiona) i nazwisko oraz adres osoby uprawnionej do reprezentowania podmiotu w pracach nad projektem ustawy;
2) jeżeli występuje na rzecz osoby prawnej – nazwę i siedzibę tej osoby;
3) jeżeli występuje na rzecz podmiotu innego niż osoba prawna – odpowiednio, jego imię i nazwisko oraz adres albo jego nazwę i siedzibę;
4) interes, który w odniesieniu do danej regulacji zamierza chronić, oraz rozwiązanie prawne, o którego uwzględnienie będzie zabiegać.
Przypominamy: MZ: lekarz, który odmawia legalnej aborcji, nie będzie konsultantem
Do zgłoszenia dołącza się:
1) w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia występuje w ramach zawodowej działalności lobbingowej – zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie do rejestru podmiotów wykonujących zawodową działalność lobbingową;
2) w przypadku gdy podmiot dokonujący zgłoszenia występuje na rzecz osoby prawnej zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym – wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego albo oświadczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, dotyczące tej osoby prawnej.
Z przyczyn lokalowych lub technicznych prezydium komisji może ograniczyć liczbę podmiotów biorących udział w wysłuchaniu publicznym. Ograniczenie to powinno zostać dokonane w oparciu o uzasadnione kryterium zastosowane jednolicie wobec wszystkich podmiotów. Kryterium może stanowić w szczególności kolejność zgłoszeń. W takim przypadku informacja o podmiotach dopuszczonych do udziału w wysłuchaniu podlega udostępnieniu w Systemie Informacyjnym Sejmu co najmniej na 2 dni przed jego datą.
Jeżeli ze względów lokalowych lub technicznych, w szczególności ze względu na liczbę osób chętnych do wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, nie jest możliwe zorganizowanie wysłuchania publicznego:
1) prezydium komisji może zmienić termin lub miejsce, podając w Systemie Informacyjnym Sejmu przyczyny tej zmiany oraz nowy termin lub miejsce wysłuchania publicznego;
2) komisja może odwołać wysłuchanie publiczne, podając w Systemie Informacyjnym Sejmu przyczyny odwołania.
Prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym, którego termin został zmieniony, mają jedynie te podmioty, które uprzednio zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy.
Przypominamy: RPO o legalnej aborcji – konieczna jest interwencja legislacyjna
Wysłuchanie publiczne odbywa się tylko na jednym posiedzeniu komisji. W szczególnie uzasadnionych przypadkach przewodniczący może przerwać posiedzenie.
Przewodniczący komisji ustala kolejność oraz czas wystąpień podmiotów, które biorą udział w wysłuchaniu publicznym.
Na posiedzeniu, na którym przeprowadza się wysłuchanie publiczne, dany podmiot może wystąpić tylko raz. Przewodniczący komisji może jednak przedłużyć czas wystąpienia.
Podmiot, który bierze udział w wysłuchaniu publicznym, może złożyć do protokołu tekst niewygłoszonego na posiedzeniu wystąpienia. Teksty niewygłoszone są oznakowane w protokole w sposób umożliwiający ich odróżnienie od tekstów wygłoszonych.
Fot. Kancelaria Sejmu
Polecamy także:
Powiaty: resort przerzuca problem klauzuli sumienia na szpitale
Leszczyna: pigułka „dzień po” przed osiemnastką bez zgody rodziców
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl