Autor : Aleksandra Kurowska
2022-08-17 15:46
Ile mają trwać studia podyplomowe w zakresie analityki medycznej dla osób posiadających tytuł zawodowy magistra biologii lub farmacji, magistra lub magistra inżyniera na kierunku chemia lub biotechnologia lub lekarza weterynarii? Jaki będzie egzamin na ich zakończenie? O tym MZ wydało komunikat.
MZ opublikowało dziś komunikat w sprawie ogłoszenia „Programu nauczania zawodowego kształcenia podyplomowego w zakresie analityki medycznej”.
Studia podyplomowe w zakresie analityki medycznej dla osób posiadających tytuł zawodowy magistra biologii lub farmacji, magistra lub magistra inżyniera na kierunku chemia lub biotechnologia lub lekarza weterynarii trwają nie krócej niż 4 semestry.
Łączna liczba godzin zajęć (bez praktyki zawodowej) wynosi 2575 godzin określonych w programie nauczania.
W indywidualnym toku zawodowego kształcenia podyplomowego dopuszcza się realizowanie innej liczby godzin kształcenia w poszczególnych przedmiotach lub zwolnienie z realizacji danego przedmiotu.
Indywidualny plan i program nauczania uwzględnia różnice pomiędzy treściami programowymi określonymi w standardach kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego a programami kształcenia realizowanymi odpowiednio na wymienionych kierunkach.
Egzamin kończący zawodowe kształcenie podyplomowe składa się z dwóch części – egzaminu praktycznego i egzaminu teoretycznego.
TREŚCI KSZTAŁCENIA PRZEDMIOTÓW PODSTAWOWYCH I KIERUNKOWYCH ORAZ PRAKTYK A.
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
Anatomia
1. Podstawy anatomii prawidłowej organizmu ludzkiego – anatomia układów.
2. Elementy anatomii funkcjonalnej i rozwojowej.
3. Współzależność między budową i funkcją organizmu w warunkach zdrowia i choroby.
2. Biochemia
1. Budowa, funkcja i metabolizm węglowodanów, lipidów, aminokwasów i białek.
2. Budowa i metabolizm hemoglobiny. Budowa i przemiany kwasów nukleinowych – biosynteza białek. Integracja i regulacja procesów metabolicznych.
3. Utlenianie biologiczne.
4. Stres oksydacyjny a potencjał antyoksydacyjny organizmu.
5. Swoistość metaboliczna tkanek.
6. Biochemiczne mechanizmy zaburzeń metabolicznych.
7. Patobiochemia nowotworów.
8. Biochemiczne podłoże niektórych chorób neuropsychiatrycznych.
3. Biofizyka medyczna
1. Podstawowe zagadnienia biofizyki dotyczące fizycznych podstaw procesów fizjologicznych.
2. Zapoznanie ze zjawiskami fizycznymi stanowiącymi podstawę współczesnej diagnostyki medycznej i terapii w medycynie.
3. Poznanie ogólnych zasad działania aparatury medycznej ze szczególnym uwzględnieniem aparatury laboratoryjnej oraz mechanizmów oddziaływania czynników fizycznych na organizm człowieka.
4. Histologia
1. Organizacja i funkcje komórki oraz organelli komórkowych.
2. Budowa mikroskopowa i submikroskopowa tkanek i narządów w aspekcie ich funkcji.
3. Podstawowe techniki histologiczne.
5. Farmakologia
1. Mechanizmy działania leków.
2. Elementy farmakokinetyki.
3. Wchłanianie, dystrybucja, biotransformacja i eliminacja leków.
4. Charakterystyka leków z głównych grup farmakologicznych.
5. Wpływ farmakoterapii na wyniki badań diagnostycznych: biochemicznych, hematologicznych etc.
6. Fizjologia
1. Podstawowe zagadnienia z fizjologii ogólnej.
2. Elementy cytofizjologii.
3. Zasady regulacji homeostatycznej.
4. Układy i procesy kontrolujące środowisko wewnętrzne organizmu: krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego.
5. Funkcje krwi.
6. Mechanizmy regulacji nerwowej i hormonalnej.
7. Fizjologia rozrodu.
8. Fizjologia procesów starzenia i śmierci.
9. Ocena procesów fizjologicznych jako podstawa diagnostyki czynnościowej.
7. Immunologia
1. Rozwój układu odpornościowego.
2. Składniki i cechy reakcji immunologicznych.
3. Nieswoista i swoista odporność humoralna i komórkowa.
4. Główny układ zgodności tkankowej.
5. Regulacja odpowiedzi immunologicznej.
6. Tolerancja immunologiczna.
B. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Biochemia kliniczna
1. Zaburzenia metabolizmu jako przyczyny i następstwa stanów patologicznych.
2. Wpływ zaburzeń metabolizmu w poszczególnych narządach na funkcjonowanie innych narządów i całego organizmu.
3. Enzymy i metabolity wykorzystywane do oceny zaburzeń najważniejszych szlaków metabolicznych i procesów patologicznych.
4. Biochemiczne parametry diagnostyczne stosowane w rutynowej diagnostyce i monitorowaniu przebiegu chorób oraz prognozowaniu i ocenie efektywności terapii.
2. Biologia molekularna
1. Podstawy biologii molekularnej.
2. Rekombinacja i klonowanie DNA.
3. Molekularne aspekty cyklu komórkowego, proliferacja, apoptoza, transformacja nowotworowa.
4. Metody detekcji i ilościowego oznaczania kwasów nukleinowych i białek.
5. Metody badania genomu, hybrydyzacja, reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR).
6. Zastosowanie metod biologii molekularnej w diagnostyce laboratoryjnej, biotechnologii oraz terapii genowej.
3. Chemia kliniczna
1. Teoretyczne i praktyczne aspekty metodyki ilościowego oznaczania stężeń węglowodanów, lipidów, białek oraz metabolitów tych związków w materiale biologicznym.
2. Metodyka oznaczania aktywności enzymów.
3. Laboratoryjne badania diagnostyczne hormonów i elektrolitów.
4. Badania równowagi kwasowo-zasadowej.
5. Markery nowotworowe.
6. Metodyka prób czynnościowych.
7. Metody analityczne stosowane w wieloparametrycznej diagnostyce narządowej.
8. Profile białkowe płynów ustrojowych.
9. Metody analityczne stosowane w ocenie zaburzeń gospodarki lipidowej i lipoproteinowej.
10. Metody oznaczania laboratoryjnych czynników ryzyka miażdżycy oraz choroby niedokrwiennej serca.
11. Metody oznaczania laboratoryjnych markerów zawału mięśnia sercowego.
12. Metody laboratoryjnej diagnostyki różnicowej chorób wątroby i nerek.
13. Badania laboratoryjne w ocenie zaburzeń wodno-elektrolitowych.
14. Badania laboratoryjne w diagnostyce cukrzycy i jej powikłań.
15. Metody diagnostyki laboratoryjnej w różnicowaniu i monitorowaniu chorób demencyjnych, depresji, stanów zagrożenia życia z utratą przytomności.
16. Podstawy interpretacji wyników diagnostycznych badań laboratoryjnych.
17. Metody oceny wiarygodności wyników badań laboratoryjnych.
4. Cytologia kliniczna
1. Badania cytologiczne wykorzystywane do diagnostyki wielu jednostek chorobowych.
2. Podstawy komórkowego i molekularnego podłoża procesu chorobowego poprzez opis budowy komórek oraz ich funkcji.
3. Klasyfikacja cytologiczna zmian, cytodiagnostyka oraz techniki badań cytologicznych.
5. Diagnostyka izotopowa
1. Metody radioizotopowe w diagnostyce in vitro oraz in vivo.
2. Zasady pracy w pracowniach radioizotopowych.
3. Aparatura stosowana w diagnostyce izotopowej.
4. Elementy radiobiologii i ochrony radiologicznej.
6. Diagnostyka laboratoryjna
1. Podstawy interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych organizmu człowieka.
2. Kryteria doboru badań laboratoryjnych oraz ukierunkowana interpretacja wyników z myślą o rozpoznaniu, prognozowaniu lub monitorowaniu procesu chorobowego.
3. Podstawy oceny wartości diagnostycznej metod analitycznych.
4. Wyniki badań laboratoryjnych a inne źródła informacji o stanie zdrowia pacjenta.
5. Znaczenie badań laboratoryjnych w profilaktyce.
6. Profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w rozpoznawaniu, rokowaniu, monitorowaniu oraz profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych: układu krążenia, wydalniczego i oddechowego, przewodu pokarmowego, kości i mięśni, gruczołów dokrewnych, układu nerwowego.
7. Nowe parametry diagnostyczne wprowadzane do rutynowej diagnostyki laboratoryjnej.
7. Diagnostyka molekularna
1. Podstawy farmakogenetyki.
2. Podstawowe techniki badawcze genetyki medycznej.
3. Metody badawcze genetyki molekularnej: techniki PCR, analiza restrykcyjna, sekwencjonowanie DNA, hybrydyzacja, analiza konformacji DNA.
4. Molekularna diagnostyka onkologiczna.
5. Metody genetyki molekularnej w diagnostyce i epidemiologii chorób zakaźnych.
6. Diagnostyka molekularna układu hemostazy.
8. Genetyka medyczna
1. Genetyczne podłoże chorób człowieka.
2. Prognozowanie i diagnozowanie chorób dziedzicznych.
3. Genetyka medyczna chorób nowotworowych – onkogeny i antyonkogeny, geny mutatorowe, transformacja nowotworowa, etapy karcinogenezy.
4. Polimorfizm genetyczny populacji ludzkiej jako podstawa różnic w zapadalności oraz podatności na leczenie wielu chorób.
5. Analiza kariotypu.
6. Diagnostyka chorób genetycznie uwarunkowanych – diagnostyka prenatalna i preimplantacyjna.
7. Diagnostyka cytogenetyczna – wskazania do analizy kariotypu.
8. Zespoły niestabilności chromosomów.
9. Rozpoznanie molekularne kardiomiopatii.
10. Typowanie transplantologiczne.
11. Metody genetyki molekularnej w medycynie sądowej.
9. Hematologia laboratoryjna
1. Badania ogólne krwi: gęstość względna, OB, lepkość, objętość krwi krążącej.
2. Metody analityczne i interpretacja wyników badań morfologicznych krwi (hematokryt, stężenie hemoglobiny, liczba krwinek czerwonych, białych i płytkowych, skład odsetkowy krwinek białych, wskaźniki czerwonokrwinkowe).
3. Automatyzacja badań morfologicznych krwi.
4. Ocena leukogramów prawidłowych i patologicznych.
5. Badania układu krwiotwórczego.
6. Ocena preparatów z biopsji szpiku kostnego w aspekcie rozpoznawania stanów patologicznych.
7. Techniki przygotowania preparatów cytologicznych krwi i szpiku.
8. Założenia teoretyczne oraz metodyka badań cytochemicznych i cytoenzymatycznych stosowanych w hematologii.
9. Interpretacja wyników badań cytochemicznych i cytoenzymatycznych.
10. Zastosowanie metod immunologicznych i cytogenetycznych w diagnostyce hematologicznej.
11. Cytometria przepływowa w diagnostyce hematologicznej.
12. Podstawy hemostazy.
13. Podstawowe badania laboratoryjne układu hemostazy.
14. Diagnostyka skaz krwotocznych, rozsianego krzepnięcia śródnaczyniowego oraz procesów zakrzepowo-zatorowych.
10. Immunopatologia z immunodiagnostyką
1. Podstawy diagnostyki immunologicznej.
2. Podstawy immunopatologii.
3. Metody oceny czynności układu immunologicznego.
4. Nadwrażliwość i choroby alergiczne.
5. Diagnostyka nadwrażliwości i chorób alergicznych.
6. Autoimmunizacja.
7. Diagnostyka chorób o podłożu autoimmunologicznym.
8. Niedobory odporności.
9. Immunologia nowotworów.
10. Metody immunopatologii w diagnostyce chorób nowotworowych.
11. Wprowadzenie do immunologii transplantacyjnej.
12. Diagnostyka immunologiczna w transplantologii – dobór dawcy i biorcy, diagnostyka odrzucania przeszczepu.
13. Hodowle tkankowe w immunopatologii.
14. Immunoprofilaktyka i immunoterapia.
11. Laboratoryjna diagnostyka pediatryczna
1. Podstawy interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych u dzieci.
2. Kryteria doboru badań laboratoryjnych oraz ukierunkowana interpretacja wyników z myślą o rozpoznaniu, prognozowaniu lub monitorowaniu procesu chorobowego w organizmie dziecka.
3. Podstawy oceny wartości diagnostycznej metod analitycznych stosowanych w badaniach dzieci.
4. Wyniki badań laboratoryjnych a inne źródła informacji o stanie zdrowia dziecka.
5. Profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w rozpoznawaniu, rokowaniu, monitorowaniu oraz profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych: układu krążenia, wydalniczego i oddechowego, przewodu pokarmowego, kości i mięśni, gruczołów dokrewnych, układu nerwowego.
6. Nowe parametry diagnostyczne wprowadzane do rutynowej diagnostyki laboratoryjnej. Odrębności w badaniach laboratoryjnych w zależności od wieku pacjenta.
12. Mikrobiologia i diagnostyka mikrobiologiczna
1. Przygotowanie do pracy w laboratorium bakteriologicznym.
2. Patomechanizmy podstawowych chorób wywołanych przez bakterie i wirusy.
3. Umiejętności praktyczne pobierania i transportu materiału biologicznego do bakteriologicznych badań diagnostycznych.
4. Podstawy interpretacji wyników tych badań.
13. Ogólna analityka kliniczna i technika pobierania materiału
1. Rodzaje i charakterystyka materiału biologicznego do badań laboratoryjnych.
2. Zasady i metodyka pobierania, transportu i przechowywania materiału do badań laboratoryjnych.
3. Techniki i znaczenie diagnostyczne badań laboratoryjnych krwi i moczu.
4. Diagnostyka różnicowa płynów z jam ciała.
5. Metody i znaczenie badań laboratoryjnych płynu mózgowo-rdzeniowego oraz płynu stawowego.
6. Badania laboratoryjne kału i nasienia.
7. Próby czynnościowe.
14. Organizacja medycznych laboratoriów diagnostycznych
1. Zasady i systemy organizacji laboratoriów diagnostycznych.
2. Wymagania dotyczące pomieszczeń, wyposażenia i personelu laboratoriów diagnostycznych.
3. Unormowania dotyczące metod i procedur badawczych, systemu kontroli jakości, postępowania z próbkami materiału biologicznego, dokumentacji bieżącej i sprawozdawczości, właściwych procedur udostępniania wyników badań laboratoryjnych oraz ochrony danych osobowych.
4. Organizacja w ramach laboratorium diagnostycznego wyspecjalizowanych pracowni: chemii klinicznej, hematologicznej, serologicznej, hemostazy, mikrobiologicznej, parazytologicznej, radioizotopowej etc.
5. Organizacja laboratorium medycznego na różnych szczeblach ochrony zdrowia.
15. Parazytologia i diagnostyka parazytologiczna
1. Podstawy parazytologii ogólnej – mechanizmy pasożytnictwa, żywiciele.
2. Charakterystyka pasożytów człowieka i wywoływanych przez nie chorób: pierwotniaki pasożytnicze, pasożytnicze płazińce (przywry, tasiemce) i obleńce (nicienie), stawonogi pasożytnicze (roztocza, świerzbowce, kleszcze, wszy).
3. Chorobotwórczość i drogi przenoszenia pasożytów człowieka.
4. Metody diagnostyki parazytologicznej, zasady pobierania i przechowywania materiału do badań.
16. Patofizjologia
1. Patofizjologia ogólna: mechanizm podstawowych zaburzeń czynności organizmu.
2. Elementy patofizjologii szczegółowej komórek, układów i narządów.
3. Zaburzenia funkcji adaptacyjnych organizmu.
4. Zaburzenia regulacji organizmu.
5. Zaburzenia przemiany materii.
6. Patofizjologia chorób nowotworowych.
17. Patomorfologia
1. Zmiany mikro- i makroskopowe w budowie komórek, tkanek i narządów w przebiegu procesów patologicznych.
2. Patomorfologia nowotworów.
3. Patomorfologia zmian zapalnych.
4. Elementy patomorfologii serca i naczyń, układu krwiotwórczego, układu oddechowego, przewodu pokarmowego, nerek i dróg moczowych, gruczołów dokrewnych, układu rozrodczego, skóry, kości i mięśni.
5. Podstawowe badania cytodiagnostyczne stosowane w patomorfologii.
6. Nowoczesne techniki badawcze stosowane w patomorfologii.
18. Propedeutyka medycyny obejmująca moduły:
A. chorób wewnętrznych; B. chirurgii; C. pediatrii; D. położnictwa i ginekologii; E. onkologii.
1. Ogólne zasady postępowania terapeutycznego, diagnostycznego i pielęgnacyjnego w ramach opieki zdrowotnej nad pacjentem.
2. Podstawy medycyny paliatywnej.
3. Organizacja pracy podstawowych oddziałów szpitalnych: interny, pediatrii, chirurgii, położnictwa i neonatologii, intensywnej terapii, onkologii.
4. Rola badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, rokowaniu, terapii i monitorowaniu procesu chorobowego oraz w profilaktyce.
5. Znaczenie współpracy między laboratorium i oddziałem szpitalnym.
19. Serologia grup krwi i transfuzjologia
1. Organizacja pracowni serologicznej.
2. Układy grupowe krwi.
3. Metody diagnostyki serologicznej.
4. Serologiczne konflikty matczyno-płodowe.
5. Metody serologiczne oraz techniki biologii molekularnej w badaniach antygenów HLA u dawców krwi.
6. Diagnostyka immunologiczna powikłań poprzetoczeniowych oraz serologicznych konfliktów matczyno-płodowych.
7. Krew i preparaty krwiopochodne.
8. Immunologiczne aspekty krwiolecznictwa.
20. Toksykologia i diagnostyka toksykologiczna
1. Losy ksenobiotyków w organizmie.
2. Mechanizmy działania toksycznego.
3. Bioaktywacja.
4. Efekty toksyczne odległe.
5. Indukcja enzymów mikrosomalnych przez toksyny.
6. Zaburzenia metaboliczne i morfologiczne wywoływane przez trucizny.
7. Zasady postępowania w zatruciach. Metody analizy toksykologicznej w zatruciach lekami, alkoholami, rozpuszczalnikami organicznymi, pestycydami, metalami ciężkimi, toksynami grzybów, tlenkiem węgla.
8. Metody oznaczania ksenobiotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym.
9. Metody oceny toksyczności ostrej, podostrej, przewlekłej, działania rakotwórczego, mutagennego i teratogennego.
10. Współpraca laboratorium diagnostycznego z oddziałem ostrych i przewlekłych zatruć. Wpływ ksenobiotyków na wartości rutynowych parametrów biochemicznych i hematologicznych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej. 11. Techniki toksykologiczne wykorzystywane w diagnostyce.
C. PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU W ramach treści programowych realizowanych z: analityki ogólnej i techniki pobierania materiału, diagnostyki mikrobiologicznej, serologii grup krwi i transfuzjologii, hematologii laboratoryjnej, chemii klinicznej i laboratoryjnej diagnostyki pediatrycznej pozwala nabyć umiejętności pobierania materiału biologicznego do badań laboratoryjnych, dobierać metodę analityczną odpowiednią do celu analizy, mając na uwadze sposób kalibracji, obliczania wyników, wykonanie oznaczenia i analizę statystyczną uzyskanych wyników. Nabywanie umiejętności organizacji i zarządzania laboratorium, rejestracji i archiwizacji wyników, wyliczania kosztów badań oraz poznanie podstawowych problemów przedanalitycznej, analitycznej i poanalitycznej fazy wykonywania badań.
D. PRAKTYKI ZAWODOWE
Praktyka zawodowa realizowana jest w medycznym laboratorium diagnostycznym w pracowniach: przyjęcia i rozdziału materiału, biochemii, immunochemii, hematologii laboratoryjnej i koagulologii, mikrobiologii, parazytologii, serologii grup krwi, analityki ogólnej. Program obejmuje: posługiwanie się sprzętem analityczno-pomiarowym, analizatorami biochemicznymi, hematologicznymi, koagulometrycznymi i mikrobiologicznymi oraz zautomatyzowanym sprzętem z zakresu serologii grup krwi – stanowiącym wyposażenie tych pracowni, doskonalenie umiejętności korzystania z laboratoryjnych systemów informatycznych, opanowanie zasad pobierania materiału biologicznego, dokumentowania, transportu i przygotowania do badań, wykonywanie testów diagnostycznych i interpretacja wyników badań, zapoznanie się z zasadami prowadzenia wewnątrzlaboratoryjnej i zewnątrzlaboratoryjnej kontroli jakości badań, posługiwanie się zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej i etyki zawodowej w ramach standardów dotyczących pracowni wykonujących badania, zapoznanie się ze strukturą organizacyjną jednostki oraz prawnymi i etycznymi zasadami współpracy laboratorium ze zleceniodawcami oraz odbiorcami wyników badań laboratoryjnych z zakresu analityki ogólnej, biochemii klinicznej, immunologii, diagnostyki parazytologicznej, chemii klinicznej, diagnostyki parazytologicznej, hematologii i koagulologii oraz serologii grup krwi i transfuzjologii.
Czytaj również:
Nowy kierunek lekarski. Uczelnia się cieszy, a lekarze?
Potrzebujemy nauczyć się zarządzać promocją zdrowia i profilaktyką
Lekarze: MZ opublikowało ostateczne limity przyjęć na studia medyczne
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl