Autor : Marta Markiewicz
2023-03-09 13:20
Zainteresowanie szczepieniami przeciwko grypie zamiast rosnąć, maleje. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy ubolewają nad tym, że w tym sezonie poziom wyszczepialności zamknie się na poziomie 5,7 proc. i będzie o blisko jedną piątą niższy niż w sezonie 2021/2022.
Jednym z główny powodów obserwowanego spadku wyszczepialności przeciwko grypie było zaprzestanie akcji bezpłatnych szczepień populacyjnych dla wybranych grup dorosłych - chodzi m.in. o medyków. Jak wskazuje prof. dr hab. Adam Antczak, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz przewodniczący Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, problemem - który mógł zniechęcać pacjentów do szczepień - było wydłużenie ich ścieżki do realizacji szczepienia - zarówno w aptekach, jak i placówkach medycznych.
- Oznacza to bardzo dużą zależność decyzji pacjenta, a co za tym idzie poziomu wyszczepialności, od warunków i sposobu realizacji szczepienia przeciw grypie- wskazał Adam Antczak. Z danym przedstawionych przez OPZG wynika, że od momentu wystawienia recepty do zrealizowania jej w aptece ze szczepienia przeciw grypie rezygnuje nawet 130 000 pacjentów, czyli ponad 8 proc. wszystkich pacjentów, którzy otrzymali od lekarza receptę.
Prof. A. Antczak: Bać należy się chorób, a nie szczepień`
2019/2020 | 2020/2021 | 2021/2022 | 2022/2023 | |
---|---|---|---|---|
Rynek prywatny | 1 554 000 | 1 614 439 | 1 930 088 | 2 150 000 |
Rynek publiczny | 17 000 | 686 380 | 711 000 | 0 |
SUMA | 1 571 000 | 2 300 819 | 2 641 088 | 2 150 000 |
Dynamika (proc.) | 46 proc. | 15 proc. | -19 proc. | |
Wyszczepialność populacyjna | 4,19 proc. | 6,02 proc. | 6,90 proc. | 5,65 proc. |
Środowisko klinicystów oraz osób zaangażowanych w promowanie szczepień ochronnych zdecydowało się przygotować dwa scenariusze oraz rekomendacje dotyczące zapotrzebowania na szczepionki oraz potencjalnych rozwiązań mających na celu usprawnienie procesu szczepień.
Przy założeniu wersji realistycznej oszacowane zapotrzebowanie na szczepionki przeciw grypie w sezonie 2023/2024 ma wynieść około 2,3 mln dawek przy założeniu, że wprowadzona zostanie preskrypcja farmaceutyczna i uruchomione zostaną szkolenia dla farmaceutów.
W przypadku wersji optymistycznej, w której możliwy byłby powrót do wyszczepialności z sezonu 2021/2022 zapotrzebowanie na szczepionki wynosiłoby około 2,6 mln. Warunkiem osiągnięcia tego poziomu jest wprowadzenie preskrypcji farmaceutycznej i pielęgniarskiej (z możliwością refundacji) i/lub też bezpłatnych szczepień osób 65+ w ZOZ-ach i aptekach, bez konieczności wystawiania recepty. Zdaniem ekspertów to ma szansę skrócić ścieżkę pacjenta związaną ze szczepieniem do jednej wizyty.
- Bezpośredni wpływ na nasze szacunki będzie miało wprowadzenie kluczowych zmian systemowych, które zajdą w związku z ułatwieniem dostępu do szczepień na kolejny sezon. Warto podkreślić, że szacunki te związane są ze scenariuszami ostrożnymi dla rozwoju rynku oraz oceną wydolności producentów, natomiast potencjał rynku może być większy. Wyrażamy ogromną nadzieję, że dzięki wprowadzonym zmianom, a także współpracy wielu środowisk dostępność i zainteresowanie szczepieniami przeciw grypie będzie rosło w następnych sezonach – przekonuje prof. Adam Antczak.
Co Europa myśli o szczepieniach? Mamy nowe dane także z Polski
Rekomendacje dotyczące szczepień przeciwko grypie podzielono na trzy obszary- systemowej, społeczne oraz kwestie organizacyjno-ekonomiczne.
Wśród systemowych wskazano na m.in.
• uproszczenie realizacji szczepień w POZ (świadczenie szczepienia i wpisanie profilaktyki grypy w istotne zadania w ramach opieki koordynowanej);
• wprowadzenie obligatoryjności i dokumentowania szczepień obowiązkowych i zalecanych w e-karcie szczepień;
• uwzględnienie szczepień przeciw grypie w systemie skierowań na szczepienia (alerty sms, rekomendacje lekarzy POZ., itd.) a także stworzenie dedykowanych materiałów informacyjnych dla punktów szczepień;
• wprowadzenie i monitorowanie systemu statusu immunizacyjnego Polaków oraz ocena ryzyka związanego z chorobami zakaźnymi w zależności od stanu klinicznego lub zagrożeń epidemiologicznych związanych z praca lub stylem życia. Integracja systemów e-zdrowia pod kątem generowania wskazań do określonych szczepień.
Wśród społecznych wskazano na potrzebę:
• komunikacji do grup ryzyka poprzez lekarzy , farmaceutów, ale również Internetowe Konto Pacjenta;
• sprawnej komunikacji między Ministerstwem Zdrowia, a organizacjami edukującymi w kwestii szczepień, by mogły one wspierać komunikację zmian systemowych, dostawy etc.;
• wydłużenie sezonu szczepień w świadomości społeczeństwa (wykonywanie szczepień od września do lutego) oraz wsparcie decydentów w tym zakresie;
• kampanii realizowanej przez Ministerstwo Zdrowia, zwiększającej świadomość (personalne zaangażowanie Ministra Zdrowia w popularyzację szczepień przeciw grypie);
• kampanii skierowanej do pracodawców i pracowników oraz szczepienia realizowane w miejscu pracy;
• edukacji szkolnej, przedszkolnej, żłobkowej nt. szczepień połączona z informacją do rodziców, wysyłaną przed rozpoczęciem roku szkolnego w celu uniknięcia absencji szkolnej.
Eksperci zwrócili uwagę również na uproszczenie i likwidację barier formalnych, organizacyjnych i ekonomicznych, które utrudniają dostęp do szczepień poprzez:
• umożliwienie refundowanej recepty farmaceutycznej i pielęgniarskiej;
• umożliwienie informowania przez apteki nt. szczepień wykonywanych w ramach opieki farmaceutycznej (wizualizacja zewnętrzna punktów szczepień przeciw grypie);
• umożliwienie dokonywania zakupu szczepionek prywatnym praktykom lekarskim i pielęgniarskim;
• prowadzenie szerokiej akcji informacyjnej dot. refundacji szczepień we wszystkich grupach wiekowych oraz informowanie o poszerzeniu liczby punktów, w których można je wykonywać;
• stworzenie Krajowego Planu Zapobiegania Chorobom Zakaźnym (wprowadzenie procedur postępowania kryzysowego w przypadku pandemii i epidemii, szczepienia grup odpowiedzialnych za reagowanie w obliczu kryzysu wojskowego, humanitarnego i medycznego).
Polecamy również:
Jak ograniczyć powikłania kardiologiczne grypy i COVID-19?