Szacuje się, że nawet 650 tys. Polaków ma jedną z chorób otępiennych, z czego 2/3 przypadków stanowi Alzheimer. Niestety, tylko ok. 18-20 proc.chorych ma postawioną diagnozę lekarską. Dzieje się tak, gdyż początkowe symptomy bardzo łatwo przeoczyć. Zapominanie, przejęzyczenia czy dezorientacje bardzo często przypisujemy naturalnemu procesowi starzenia się. Chociaż choroby otępienne są schorzeniami postępującymi i nieuleczalnymi, dzięki szybkiemu rozpoznaniu można spowolnić ich rozwój i utratę samodzielności przez pacjenta. Jak to zrobić?

Nie lekceważ niepokojących objawów

Choroba rozwija się stopniowo, często w sposób niezauważalny, dlatego nie powinniśmy ignorować żadnych objawów, które budzą nasz niepokój. To, co szczególnie może zwrócić naszą uwagę to:

• problemy z zapamiętywaniem nowych informacji, np. nazwisk nowo poznanych osób oraz problemy z przypomnieniem sobie niedawnych wydarzeń;

• trudności z wysławianiem się i doborem słów, często również chaotyczne wypowiedzi czy gubienie wątku podczas rozmowy;

• problemy z wykonywaniem codziennych, dobrze znanych czynności takich jak np. przygotowanie posiłków, zapominanie o zamknięciu drzwi na klucz czy o przyjęciu lekarstw;

• zaburzenia orientacji, czyli kłopoty z odnajdywaniem się w czasie i przestrzeni;

• odkładanie rzeczy w niewłaściwe, nietypowe miejsca i kłopoty z ich znajdywaniem;

• częste zmiany nastroju i zachowania, takie jak apatia, drażliwość czy nerwowość.

Warto również wiedzieć, jakie czynniki ryzyka sprzyjają zachorowaniu na choroby otępienne. Można do nich zaliczyć wiek (w grupie seniorów w wieku 80-84 lat na chorobę Alzheimera cierpi 23 proc. osób, natomiast w grupie 85-89 lat już 40 proc. osób), płeć (częściej chorują kobiety), czy uwarunkowania dziedziczne (potwierdzone przypadki choroby w rodzinie). 

Konsultacja ze specjalistą i działania spowalniające postęp choroby

Diagnostyka choroby otępiennej zazwyczaj zaczyna się w gabinecie lekarza rodzinnego, który analizuje stan zdrowia pacjenta i kieruje na konsultację do specjalisty. Ponieważ nie ma pojedynczego badania, które pozwoliłoby na rozpoznanie choroby Alzheimera, konieczna może okazać się wizyta u:

• neuropsychologa, który oceni funkcje poznawcze pacjenta (np. sprawność zapamiętywania)

• neurologa, który rozpozna przyczynę narastających zaburzeń procesów poznawczych i wykluczy inne niż Alzheimer przyczyny otępienia

• psychiatry, który dokona oceny sprawności chorego na podstawie wywiadu, oceny opiekuna i obserwacji w czasie badania.

W przypadku choroby Alzheimera konieczne będzie wykonanie badania neuroobrazowego ośrodkowego układu nerwowego poprzez badanie tomograficzne lub badanie rezonansem magnetycznym. Badanie to wykluczy konkretne przyczyny zaburzeń funkcji poznawczych np. guz, ale też określi lokalizację nieprawidłowych zmian.

Chociaż demencji nie można wyleczyć, lekarz może zalecić leczenie objawowe, które spowolni chorobę i złagodzi jej skutki. Konieczne jest jednak regularne przyjmowanie zaleconych preparatów, w odpowiedniej dawce.

Pozwól sobie pomóc

Towarzyszenie bliskiej osobie z Alzheimerem to wyzwanie, które nierzadko całkowicie zmienia życie jego rodziny. Wymaga nie tylko przeorganizowania przestrzeni domowej, tak, aby była bezpieczna dla seniora, ale także nauki komunikacji. W rozmowie z osobą chorą musimy wypowiadać się w prosty i jasny sposób, odpowiednim, spokojnym tonem. Konieczna jest także cierpliwość i pozwolenie pacjentowi na długie wypowiedzi, a także zrozumienie, że zmienność nastroju nie wynika z jego złej woli tylko choroby, z którą się mierzy. Gdy codzienna opieka nad chorym, zwłaszcza w zaawansowanej fazie choroby, staje się zbyt trudna, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy.

Co jeszcze możesz zrobić, aby pomóc bliskiemu?

Zadbaj o odpowiednią dietę, zachęcaj go do wykonywania czynności stymulujących pracę mózgu, jak np. czytanie i rozwiązywanie krzyżówek, aktywności fizycznej i spędzania czasu na świeżym powietrzu. Usuń także z domu seniora niebezpieczne przedmioty i zorganizuj przestrzeń w taki sposób, aby mógł się w niej swobodnie poruszać.