Autor : Anna Jackowska
2023-03-28 17:21
Po spotkaniu w dniach 20-23 marca Strategicznej Grupy Doradczej Ekspertów ds. Szczepień (SAGE) WHO dokonano przeglądu planu działania w zakresie ustalania priorytetów stosowania szczepionek przeciwko COVID-19, mając na uwadze wpływ wariantu omikron oraz wysoką odporność populacji dzięki przebytym infekcjom i szczepieniom.
- Kraje powinny wziąć pod uwagę swój specyficzny kontekst przy podejmowaniu decyzji, czy kontynuować szczepienia grup niskiego ryzyka, takich jak zdrowe dzieci i młodzież, nie rezygnując jednocześnie z rutynowych szczepień, które są tak ważne dla zdrowia i dobrego samopoczucia tej grupy wiekowej - powiedziała przewodnicząca SAGE, dr Hanna Nohynek.
Mapa drogowa kontynuuje priorytetowe traktowanie przez SAGE ochrony populacji najbardziej zagrożonych śmiercią i ciężką chorobą z powodu zakażenia SARS-CoV-2 oraz skupienie się na utrzymaniu odpornych systemów opieki zdrowotnej. Plan działania na nowo uwzględnia opłacalność szczepień przeciwko COVID-19 dla osób z niższym ryzykiem - mianowicie zdrowych dzieci i młodzieży - w porównaniu z innymi interwencjami zdrowotnymi. Plan działania zawiera również zmienione zalecenia dotyczące dodatkowych dawek przypominających i odstępów między dawkami przypominającymi.
Zmieniona mapa drogowa określa trzy grupy priorytetowego stosowania szczepionek przeciwko COVID-19: wysokie, średnie i niskie. Te grupy priorytetowe opierają się głównie na ryzyku ciężkiej choroby i śmierci oraz uwzględniają m.in. skuteczność i opłacalność szczepionki.
Grupa o wysokim priorytecie obejmuje osoby starsze; młodsi dorośli z istotnymi chorobami współistniejącymi (np. cukrzyca i choroby serca); osoby z obniżoną odpornością (np. osoby żyjące z HIV i biorcy przeszczepów), w tym dzieci w wieku 6 miesięcy i starsze; osoby w ciąży; i pracownicy służby zdrowia pierwszej linii.
W przypadku grupy o wysokim priorytecie SAGE zaleca dodatkową dawkę przypominającą po 6 lub 12 miesiącach od ostatniej dawki, przy czym ramy czasowe zależą od takich czynników, jak wiek i stany obniżonej odporności. Wszystkie zalecenia dotyczące szczepionki przeciwko COVID-19 są ograniczone w czasie i dotyczą tylko obecnego scenariusza epidemiologicznego, dlatego też zaleceń dotyczących dodatkowych dawek przypominających nie należy postrzegać jako ciągłych corocznych dawek przypominających szczepionki przeciwko COVID-19. Celem jest służenie krajom planującym w perspektywie krótko- i średniookresowej.
Uważam, że osoby z grup ryzyka powinny
bezwzględnie się zaszczepić. Musimy mieć jednak na względzie długotrwałe konsekwencje C19, które nie omijają nikogo. Dlatego uważam, że dla pozostałych osób szczepionki p/C19 też powinny być zalecane. Teraz kwestia - odpłatnie czy nie.
— Agnieszka Szuster-Ciesielska (@AgnieszkaSzust3) March 29, 2023
Do grupy o średnim priorytecie zalicza się zdrowe osoby dorosłe - zazwyczaj w wieku poniżej 50-60 lat - bez chorób współistniejących oraz dzieci i młodzież z chorobami współistniejącymi. SAGE zaleca szczepienia podstawowe i pierwsze dawki przypominające dla grupy o średnim priorytecie. Chociaż dodatkowe dawki przypominające są bezpieczne dla tej grupy, SAGE nie zaleca ich rutynowo, biorąc pod uwagę stosunkowo niskie korzyści dla zdrowia publicznego.
Do grupy o niskim priorytecie należą zdrowe dzieci i młodzież w wieku od 6 miesięcy do 17 lat. Dawki podstawowe i przypominające są bezpieczne i skuteczne u dzieci i młodzieży. Jednak biorąc pod uwagę niskie obciążenie chorobami, SAGE apeluje, aby kraje rozważające szczepienie tej grupy wiekowej, aby opierały swoje decyzje na czynnikach kontekstowych, takich jak obciążenie chorobą, efektywność kosztowa i inne priorytety zdrowotne lub programowe oraz koszty alternatywne.
Wpływ szczepienia zdrowych dzieci i młodzieży na zdrowie publiczne jest stosunkowo znacznie niższy niż ustalone korzyści tradycyjnych podstawowych szczepionek dla dzieci - takich jak rotawirusy, odra i skoniugowane szczepionki przeciw pneumokokom - oraz szczepionek przeciwko COVID-19 dla grup o wysokim i średnim priorytecie. Dzieci z zaburzeniami odporności i chorobami współistniejącymi są bardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19, dlatego zalicza się je odpowiednio do grup o wysokim i średnim priorytecie.
Dzieci z zaburzeniami odporności i chorobami współistniejącymi są bardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19, dlatego zalicza się je odpowiednio do grup o wysokim i średnim priorytecie.
Choć obciążenie ciężkim przebiegiem COVID-19 u niemowląt w wieku poniżej 6 miesięcy ogólnie jest niskie, to jest też wyższe niż u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat.
Szczepienie kobiet w ciąży - w tym dodatkową dawką, jeśli od ostatniej dawki minęło więcej niż 6 miesięcy - chroni zarówno je, jak i płód, jednocześnie pomagając zmniejszyć prawdopodobieństwo hospitalizacji niemowląt z powodu COVID-19.
Kraje, które mają już wdrożoną politykę dotyczącą dodatkowych dawek przypominających, powinny ocenić zmieniające się potrzeby na podstawie krajowego obciążenia chorobami, efektywności kosztowej i kosztów alternatywnych.
Eksperci zaktualizowali również swoje zalecenia dotyczące dwuwartościowych szczepionek przeciwko COVID-19 (chronią zarówno przed oryginalnym wirusem powodującym COVID-19, jak i przed wariantem omikronu BA.), zalecając krajom rozważenie zastosowania dwuwartościowej szczepionki mRNA BA.5 w szczepieniu podstawowym.
Pozostałe ważne wnioski ze spotkania SAGE:
Eksperci ocenili dane dotyczące nowej doustnej szczepionki przeciwko polio typu 2, zalecając, aby była ona preferowanym wyborem w przypadku odpowiedzi na krążący wirus polio typu 2 (cVDPV2). W celu szybkiego zwiększenia poziomu odporności w trudno dostępnych lub narażonych na konflikty obszarach odstęp między szczepieniami powinien wynosić zaledwie 1 tydzień, w porównaniu do zwykłego odstępu 4-tygodniowego. Na obszarach, gdzie wirus polio jest stale obecny, eksperci zalecili, aby kraje używały także inaktywowanych szczepionek przeciw polio.
Przypominamy: Eradykacja polio. Czy uda się dzięki Fundacji Billa i Melindy Gatesów?
Wzrost wielkości i liczby ognisk odry jest przykładem negatywnego wpływu pandemii na rutynowe szczepienia. W 2021 r. pierwszą dawką szczepionki przeciw odrze zaszczepiło się najmniej dzieci od 2008 r. Wraz ze wzrostem zachorowań na odrę we wszystkich regionach WHO w 2022 r. wyzwania obejmują trudności z dostarczaniem szczepionek w miejscac dotknięte konfliktami, słabe systemy opieki zdrowotnej, sprzeczne priorytety i nieodpowiednie finansowanie. Jakość monitoringu spadła na całym świecie podczas pandemii, chociaż w kilku krajach widać oznaki poprawy. Eksperci zwrócili uwagę na potrzebę przeglądu zasad dotyczących wieku kwalifikującego do szczepienia przeciwko odrze, aby umożliwić nadrobienie zaległości, przyspieszenie rozwoju i wykorzystania nowych technologii i innowacji oraz przeglądu dowodów na szczepienie niemowląt poniżej szóstego miesiąca życia i w czasie ciąży.
Pilnie potrzebna jest szczepionka, która zapobiega gruźlicy u młodzieży i dorosłych. Trwają wysiłki na rzecz opracowania szczepionki, z kilkoma kandydatami na późnym etapie badań klinicznych i możliwością uzyskania zezwolenia regulacyjnego na wiele szczepionek w ciągu 3 lat. Rozpoczęto proces mający na celu systematyczne określanie potrzeb w zakresie dowodów naukowych, które pozwolą na politykę szczepień i decyzje dotyczące wprowadzenia szczepionek.
Przypominamy: Gruźlica lubi klęski, wojny i nieszczęścia, a wojnę mamy za granicą
Wprowadzenie szczepionki przeciw malarii RTS,S spowodowało znaczne zmniejszenie ciężkiej malarii i śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny wśród dzieci kwalifikujących się do szczepienia. Istnieje duże zapotrzebowanie na szczepionkę, a co najmniej 28 krajów wyraża zainteresowanie wprowadzeniem szczepionki.
Przypominamy: Pierwsza szczepionka przeciwko malarii dla dzieci z rekomendacją WHO
Eksperci zalecają elastyczność w harmonogramie szczepień i popierają skrócenie minimalnego odstępu między dawkami 3 i 4 do 6 miesięcy.
WHO jest w trakcie określania regionalnych celów priorytetowych w zakresie opracowywania nowych szczepionek przeciwko patogenom niebędącym epidemią. Wczesne wyniki wskazują, że gruźlica, HIV i patogeny wykazujące wysoki poziom oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe (np. Klebsiella pneumoniae) są ważne we wszystkich regionach. Streptococcus pyogenes (streptococcus grupy A), Shigella i syncytialny wirus oddechowy (RSV) zostały zidentyfikowane jako ważne dla 4 lub więcej regionów, Plasmodium falciparum dla regionu afrykańskiego.
Polecamy także:
Minister zdrowia: grypa głównym zagrożeniem dla zdrowia publicznego
MZ: nie będziemy finansować remdesiviru ze środków publicznych