Autor : Aleksandra Kurowska
2023-03-27 09:56
- Skoro Ministerstwo nie chce się z nami spotkać w dialogu społecznym na poziomie konsultacji, merytorycznej wymiany argumentów w formie gabinetowej, to Związek przyjdzie pod Ministerstwo i to głośno wypowie - zapowiada Związek Zawodowy Pracowników Lecznictwa Psychiatrycznego i Uzależnień. - Zapraszamy wszystkich, którzy mają w sobie czasem stłamszonego, może przemęczonego nadmiarem pracy ducha obywatelskiego do udziału w proteście 12 maja o godz. 12.00 - dodają.
Związkowcy przedstawili pięć postulatów:
Uwzględnienie w projekcie Ustawy o niektórych zawodach medycznych (projekt UD 328 z dnia 20.01.2022 r.):
- specjalisty psychoterapii/terapii uzależnień,
- instruktora terapii uzależnień.
Ujęcie zawodu specjalisty psychoterapii/terapii uzależnień oraz instruktora terapii uzależnień w tabeli współczynników pracy Ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych poprzez:
a) wpisanie do tabeli w grupie 2 – specjalisty psychoterapii/terapii uzależnień,
b) wpisanie do tabeli w grupę – stosowną do poziomu posiadanego wykształcenia bazowego instruktora terapii uzależnień,
c) modyfikację tabeli wraz z wprowadzanymi zmianami w wynagrodzeniach.
Uzupełnienie Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego na lata 2023-2030 o cele, zadania i kierunki działań w lecznictwie uzależnień dzieci, młodzieży i dorosłych.
Zmiana w Ustawie z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym i niektórych innych ustaw w art. 12, pkt. 2 po pauzie dyskryminującego zapisu o ograniczonej w czasie możliwości przystąpienia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego.
Rezygnacja przez Rząd z projektu Ustawy o sporach zbiorowych pracy (UD 408).
Przynajmniej od 2008 r. środowisko terapeutów uzależnień zabiega o akt prawny, który zapewni równe traktowanie zawodowe w ochronie zdrowia dla tej grupy zawodowej.
W Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015 był ujęty cel Ministra Zdrowia o stworzeniu systemu doskonalenia zawodowego i odpowiedzialności zawodowej. - Nic takiego nie nastąpiło - wskazują związkowcy.
Od 2015 r. ZZPLPiU podejmuje ten problem i uświadamia środowisko terapeutów o konieczności prawnych rozwiązań zawodowych. W 2020 r. doszło do spotkania z MZ.
- Otrzymaliśmy ogólne i często wymijające zapewnienia o trwających pracach nad zmianą szkolenia terapeutów uzależnień. Kwestia prawa zawodowego ponownie została przez MZ zmarginalizowana. W grudniu 2021 r. przy okazji debaty sejmowej nad projektem Ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym i zapisach dotyczących uprawnień terapeutów uzależnień Maciej Miłkowski powiedział, że kwestia zawodu medycznego terapeutów uzależnień będzie zakończona w Ustawie o niektórych zawodach medycznych. Projekt Ustawy został opublikowany w Rządowym Centrum Legislacji w styczniu 2022 r. Bez ujęcia terapeutów uzależnień - relacjonują związkowcy.
Wskazują, że niezwykle przykre jest to, że instytucja kierująca lecznictwem uzależnień w Polsce tj. Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom nie popiera ujęcia terapeutów uzależnień w ustawie o niektórych zawodach medycznych. ZZPLPiU jako członek Zespołu ds. Reformy Systemu Lecznictwa Uzależnień - przewodniczącym Zespołu jest dyrektor KCPU - wypowiadał na zebraniach Zespołu postulaty ZZPLPiU w tym zakresie. - Według nas reforma powinna zmieniać na lepsze nie tylko instytucje, szkolenie ale też umacniać rangę prawną zawodu w ochronie zdrowia. Zabieranie głosu przez Związek w tej sprawie poskutkowało odcięciem informacyjnym od prac Zespołu, co trwa od października 2022 r. Zespół ma zakończyć pracę w czerwcu 2023 r. a Związek na tą chwilę nie zna rekomendacji w kwestii pożądanych, pracowniczych i jakościowo lepszych rozwiązań dla zasobów ludzkich w opracowywanej przez Zespół reformy lecznictwa uzależnień - podkreślają.
Ten postulat wyłonił się już w 2017 r. przy okazji wejścia tzw. Ustawy o wynagrodzeniach w ochronie zdrowia. Okazało się, że pracodawcy mają duży problem z zakwalifikowaniem specjalistów i instruktorów do odpowiedniej grupy z ustawy.
Związkowcy wskazują, że panowało tu - i w zasadzie panuje nieraz do teraz - duże zamieszanie i ,,wolna amerykanka’’. Co prawda z czasem przyjęło się, że specjalista powinien być w grupie 6 - wyższe wykształcenie - do 2021 r. Nieliczni pracodawcy nawet dla osób z certyfikatem dawali gr. 5 - wyższe i specjalizacja. Natomiast instruktor dostawał grupę od najniższej do nawet gr. 6.
ZZPLPiU postulował od 2021 r. o wpisanie nazw zawodów specjalisty i instruktora do ustawy. Ministerstwo Zdrowia nie podjęło tego postulatu.
Sytuacja zaostrzyła się od lipca 2022 r. z kolejną nowelizacją ustawy i zmianą oraz dodaniem grup. Pomimo wejścia w życie innych przepisów (ustawa o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz rozporządzenie MZ w sprawie specjalizacji psychoterapii uzależnień) pracodawcy przez kilka miesięcy byli skłonni do zaniżania grup dla terapeutów uzależnień. - Powód i ich argumenty? Nie ma Was w tabeli jako zawód, czyli my nie musimy Was traktować jak zawód medyczny - twierdzą związkowcy.
Wówczas ZZPLPiU uruchomił informacje o prawach do wynagrodzenia. - Zwróciło się do nas wielu terapeutów z kraju po pomoc. Przez kilka miesięcy w przynajmniej 24 podmiotach medycznych terapeuci udowadniali podstawę prawną do podwyżki - specjaliści z certyfikatem na gr. 2 (wykształcenie wyższe i specjalizacja), instruktorzy - tu niestety jest znacznie gorzej…niektórzy dostali gr. 6 ale są dalej przypadki, że niektórzy pracodawcy traktują ich jak personel niemedyczny. Są przypadki, że ich wynagrodzenie odpowiada personelowi sprzątającemu….Obecnie, co zastanawiające, problem z podwyżkami dla certyfikowanych specjalistów widoczny jest w niektórych szpitalach klinicznych - mówią.
Związkowcy podkreślają, że niektórzy pracodawcy kwestionują prawo terapeutów uzależnień jako zawodu medycznego. - W kontekście kryzysu finansowania podmiotów, tam gdzie zawód nie ma solidnego podparcia w przepisach zawodowych, będzie furtka do interpretowania przepisów na niekorzyść tej grupy zawodowej. A chyba nie chodzi o to, aby pracownik miał się stresować wynikami kontroli PIP lub postanowieniem sądu pracy? To raczej możliwości ostateczne, które nie powinny być jedyną możliwością dochodzenia swoich praw - wyjaśniają.
W tym wypadku również ZZPLPiU nie mógł się porozumieć z Krajowym Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. - Prosiliśmy o spotkanie z MZ, kierownictwem KCPU i ZZPLPiU aby przyjąć wspólny postulat dla wzmocnienia pozycji terapeutów uzależnień odnośnie bezpieczeństwa wynagrodzeń. Związek miał przygotowane merytoryczne argumenty do dyskusji. Nie spotkało się to z zainteresowaniem kierownictwa KCPU - mówią.
Związkowców dziwi fakt, iż w programie, pomimo wyraźnego wskazania wyników badań EZOP II, że głównym problemem zaburzeń psychicznych są zaburzenia związane ze substancjami psychoaktywnymi (alkohol+inne środki) u osób do 18 r.ż to w Programie nie ma sformułowanych celów i zadań w tym obszarze dla tej grupy osób.
Nie ma też opisanych celów dla pomocy osobom dorosłym z zaburzeniami używania substancji lub zaburzeniami nawyków i popędów.
- To nie są jakieś nowe odkrycia odnośnie osób dorosłych w Polsce. Wiemy o tym od przynajmniej 20 lat. Jak minister zdrowia mógł zatwierdzić taki program? Ponadto MZ wskazuje na potrzebę pomocy dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, a nie dba o stworzenie kierunku działań dla 100 tyś. uzależnionych lub zagrożonych uzależnieniem, to są też zaburzenia psychiczne - komentują związkowcy.
Zdaniem Związku to przepis, który nierówno traktuje specjalistów kształconych do wejścia w życie w/w Ustawy od tych kształconych później. Ponadto duże kontrowersje Związku i znacznej części środowiska budzą przyjęte kryteria uznania dorobku zawodowego przed PES. Zespół ekspertów powołany przez Krajową Konsultant w dziedzinie psychoterapii uzależnień stworzył kryteria pogłębiające nierówne traktowanie w zawodzie. W związku z tym chcemy aby MZ i inne osoby odpowiedziane za kształt obecnych zmian wyjaśniły czemu wprowadzają regulacje odbierane przez nas jako dyskryminujące terapeutów uzależnień.
Według ZZPLPiU projekt ten jest sprzeczny z Konstytucją RP, a szczególnie z art. 59, który mówi o wolności zrzeszania w związki zawodowe.
"Wprowadzanie ograniczeń co do liczebności lub innych kryteriów, wymogów jakie musiałby spełnić związek jest ingerujące w to prawo. Uważamy, że obecna ustawa, która funkcjonuje od 2004 r. jest dobra. Obserwujemy, także na swoim przykładzie prowadzenia sporów zbiorowych, że organizacje związkowe i tak mają zawsze słabszą pozycje od pracodawcy. Dodatkowe pomysły zabierające przez rząd - deklarujący się jako pochodzący z tradycji Solidarności - wolności w tym obszarze uważamy za niesprawiedliwe i godzące w prawa pracownicze, obywatelskie i prawa człowieka".
Powyższe kwestie wyzwoliły w Związku konieczność zamanifestowania rozczarowania i niezgody na takie traktowanie zawodów medycznych. "Skoro ministerstwo nie chce się z nami spotkać w dialogu społecznym na poziomie konsultacji, merytorycznej wymiany argumentów w formie gabinetowej, to Związek przyjdzie pod Ministerstwo i to głośno wypowie. Zapraszamy wszystkich, którzy mają w sobie czasem stłamszonego, może przemęczonego nadmiarem pracy ducha obywatelskiego do udziału w proteście 12 maja o godz. 12.00. Nie czekajmy tylko działajmy! Potrzebujemy Ciebie! Wspólnie możemy osiągnąć powodzenie!" - apelują związkowcy.
Polecamy także:
DGP: Psychiatria na kredyt. Z wysokim oprocentowaniem
Eksperci PAN alarmują: polityka prozdrowotna państwa to fiasko
Polak doceniony przez Europejskie Towarzystwo Psychiatryczne
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl