Autor : Magdalena Kopystyńska
2022-06-29 10:48
29 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Twardziny. Tym razem jest on wyjątkowy dla polskich pacjentów, gdyż na najnowszej liście refundacyjnej znalazła się długo oczekiwana przez nich terapia, pozwalająca spowolnić rozwój śródmiąższowej choroby płuc w przebiegu twardziny układowej.
Twardzina układowa (SSc) to rzadka i nieuleczalna, autoimmunologiczna choroba atakująca tkankę łączną. Może prowadzić do zagrażających życiu powikłań. W jej przebiegu, u 1 na 4 pacjentów rozwija się także śródmiąższowa choroba płuc (ILD). W 2019 roku w Polsce żyło nieco ponad 1,7 tys. osób z rozpoznaną śródmiąższową chorobą płuc, spośród ok. 5,4-5,9 tys. osób, które chorują na twardzinę układową.
Twardzina układowa dotyka głównie kobiety (zapadają na nią 4 razy częściej niż mężczyźni) i może wystąpić w każdym momencie życia, jednak najczęściej diagnozowana jest u osób w wieku 25-55 lat. Jednym z najwcześniejszych i widocznych symptomów są objawy skórne, występujące także na twarzy, mogące wpływać na zmianę jej wyglądu (np. z powodu zaniku czerwieni wargowej czy znacznego napięcia skóry i zaostrzenia kształtu nosa).
W wyniku włóknienia (bliznowacenia) narządów wewnętrznych, m.in.: płuc, serca, układu trawiennego czy nerek, może dojść do ich niewydolności, a nawet groźnych i śmiertelnych powikłań. W ciągu trzech lat od rozpoznania twardziny układowej, u 1 na 4 osoby rozwija się śródmiąższowa choroba płuc. W jej przebiegu, w wyniku włóknienia pęcherzyków płucnych, dochodzi do uszkodzenia płuc, a przez to niewłaściwego ich funkcjonowania. Choroba objawia się dusznością oraz suchym i drażniącym kaszlem przy wysiłku, zmęczeniem oraz zadyszką podczas ćwiczeń. Jest to też najczęstsza przyczyna zgonów pacjentów z twardziną układową.
Mechanizm powstawania i występowania twardziny układowej i śródmiąższowej choroby płuc nie jest znany. Stosowane terapie mają za zadanie oddziaływać na poszczególne układy organizmu, w których zachodzą zmiany spowodowane przez chorobę i hamować dalszy ich rozwój, czy też zmniejszać lub usuwać objawy wynikające z uszkodzenia narządów. Kluczem jest jednak holistyczna opieka nad pacjentem, uwzględniająca wsparcie ze strony pulmonologów i reumatologów, a także kardiologów, fizjoterapeutów, psychologów czy dietetyków i wielu innych specjalistów, nawet z zakresu seksuologii czy kosmetologii. Dzięki takiej kompleksowej opiece możliwe staje się zmniejszenie negatywnych skutków choroby.
- Połączenie objawów śródmiąższowej choroby płuc i twardziny układowej daje w efekcie bardzo ciężką i niestety postępującą chorobę. W tej sytuacji kluczem jest szybkie rozpoznanie, które umożliwia wdrożenie odpowiedniego i przede wszystkim kompleksowego leczenia – tylko w ten sposób pacjenci mogą zyskać szansę na dłuższe życie w dobrej kondycji. Oczywiście nie jest to życie, jakie wiedli przed chorobą. Pojawia się bardzo dużo ograniczeń wywołanych przez zmęczenie i kaszel, a także poczucie dyskomfortu wynikającego ze zmiany wyglądu. Zdając sobie sprawę z tego, jak trudna jest codzienność naszych podopiecznych, tym bardziej cieszymy się z poszerzenia możliwości terapeutycznych, które dają chorym większą nadzieję na lepszą i dłuższą przyszłość – mówi Beata Lecińska, Przewodnicząca Grupy Chorych na Twardzinę przy Stowarzyszeniu Pro Rheumate.
Życie z SSc-ILD wiąże się z trudnościami, które obejmują nie tylko fizyczne aspekty funkcjonowania. Pogorszeniu ulega także samopoczucie psychiczne, wynikające z często dużych i istotnych zmian, jakie w wyniku choroby zachodzą na płaszczyźnie społecznej, rodzinnej czy zawodowej. Zgodnie z danymi z raportu „Śródmiąższowa choroba płuc w przebiegu twardziny układowej. Perspektywa pacjenta", blisko jedna trzecia chorych przyznaje, że z powodu choroby osłabieniu uległy ich relacje towarzyskie, a 30 proc. deklaruje, że kontakty ze znajomymi nie sprawiają im już tyle radości, co wcześniej. Z kolei 29 proc. osób przez swoją chorobę czuje się gorsza od znajomych, a ze względu na kaszel, dodatkowo czuje się też niekomfortowo w kontaktach z nowopoznanymi osobami.
- Choroba sprawia, że pacjenci sukcesywnie wycofują się z życia społecznego. Przestają uczestniczyć w spotkaniach towarzyskich, ale też zaprzestają chodzenia do kina, teatru czy wielu innych miejsc. Tym samym izolują się nie tylko od ludzi, ale też od wszystkiego, co do tej pory często sprawiało im przyjemność, było ich pasją. Dlatego tak ważne jest budowanie w społeczeństwie świadomości na temat zarówno twardziny układowej, jak i śródmiąższowej choroby płuc. Na czym polegają te choroby, z czym mierzą się pacjenci i przede wszystkim, czego potrzebują. Jako Stowarzyszenie staramy się aktywnie edukować w tym zakresie, ale też przede wszystkim wspierać samych chorych. Często są to osoby zmagające się także z innymi chorobami, zagubione w swojej nowej codzienności, jak i całym systemie ochrony zdrowia – mówi Violetta Zajk, Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej “3majmy się razem”.
Wychodząc naprzeciw potrzebom pacjentów, z okazji Światowego Dnia Twardziny, Kampania „Płuca Polski” wraz ze Stowarzyszeniem Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej „3majmy się razem” zaplanowała 1 lipca br. spotkanie z ekspertem – dr n. med. Marią Maślińską, specjalistą chorób wewnętrznych i reumatologiem, zastępcą Kierownika w Klinice Wczesnego Zapalenia Stawów w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher przy ul. Spartańskiej w Warszawie. Spotkanie online skierowane jest do pacjentów, ich bliskich oraz wszystkich osób zainteresowanych tematyką, chcących dowiedzieć się więcej i zrozumieć, z czym zmagają się osoby chorujące na SSc-ILD. Więcej informacji znajduje się na stronie Kampanii "Płuca Polski" na Facebooku.
Celem Kampanii „Płuca Polski” jest podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat chorób płuc, w tym mniej znanych i niewystępujących powszechnie jak: idiopatyczne włóknienie płuc (IPF), śródmiąższowa choroba płuc w przebiegu twardziny układowej oraz postępująca włókniejąca śródmiąższowa choroba płuc (PF-ILD). Ważnym elementem jest zwrócenie uwagi opinii publicznej na objawy choroby, rolę rehabilitacji i kompleksowej opieki. Eksperci podkreślają, iż wczesne rozpoznanie jest warunkiem szybkiego podjęcia terapii, która może spowolnić proces rozwoju choroby, poprawić jakość życia pacjenta i zapobiec przedwczesnym zgonom. W ramach kampanii podejmowane są liczne działania skierowane do opinii publicznej i środowiska medycznego.
Wszelkie aktywności odbywają się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Wspierania Chorych na Idiopatyczne Włóknienie Płuc, Stowarzyszenia Pro Rheumate – Grupa Chorych na Twardzinę oraz Trzymajmy się Razem – Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki Łącznej przy wsparciu firmy Boehringer Ingelheim.
Materiał w ramach Kampanii "Płuca Polski".
magdalena.kopystynska@cowzdrowiu.pl